Od wybuchu pandemii COVID-19, terapia online stała się bardziej popularna i powszechna niż przed 2020. Coraz więcej osób korzysta z usług psychoterapeutycznych przez Internet, ale jednocześnie ta forma terapii nadal budzi wątpliwości dotyczące chociażby tego, czy na odległość możliwe jest stworzenie trwałej relacji opartej na zrozumieniu i zaufaniu. Zdalne spotkania z terapeutą mogą wiązać się z pytaniami o przebieg sesji, kwestie organizacyjne czy w końcu skuteczność procesu. W takim razie czy terapia online ma sens? Na to i na inne pytania znajdziesz odpowiedzi w artykule.
Terapia online – co to jest?
Terapia online, nazywana także terapią internetową czy telemedyczną, to forma spotkań z psychoterapeutą, podczas której specjalista oraz klient/pacjent łączą się ze sobą za pośrednictwem komunikacji internetowej – najczęściej narzędzia pozwalającego na połączenie głosowe i wideo (np. Skype). Taka forma połączenia sprawia, że terapeuta online oraz osoba kliencka/pacjencka słyszą się i widzą nawzajem, co najbardziej odzwierciedla spotkanie w gabinecie stacjonarnym.
Terapie online nie są niczym nowym i od niemal 30 lat świadczy się je na świecie. Pierwsza płatna sesja terapeutyczna została zarejestrowana w 1995 roku w Stanach Zjednoczonych (Anthony, 2003, za: Hanley, 2020) i od tego czasu ta forma udzielania wsparcia rozwija się – zarówno pod względem popularności, jak i narzędzi, których mogą używać terapeuci i klienci/pacjenci, by brać udział w sesjach na odległość. Jednak dopiero pandemia COVID-19 sprawiła, że terapie psychologiczne online stały się powszechne. Telemedycyna stała się wówczas jedną z niewielu, jeśli nie jedyną, bezpieczną formą kontaktu między pacjentami i specjalistami, nie tylko w przypadku usług zdrowia psychicznego. Regulacje prawne związane z pandemią wymusiły konieczność dystansowania się, a psychoterapia przez Internet stała się wygodną opcją.
Raport z badań “Psychoterapeutki i psychoterapeuci w czasie pandemii” pokazuje, że wśród respondentów tylko niewiele więcej niż jedna czwarta z nich (27,7%) miała doświadczenie pracy zdalnej przed 2020 rokiem. Po rozpoczęciu pandemii i wprowadzeniu obostrzeń twierdząco na pytanie o pracę online odpowiedziało 94,1% psychoterapeutów biorących udział w badaniu (Frąckowiak-Sochańska i Hermanowski, 2020). Oczywiście po zniesieniu przepisów dotyczących konieczności utrzymywania dystansu społecznego, część psychoterapeutów zdecydowała się zrezygnować ze świadczenia usług online. Pandemia pokazała jednak, że ta forma terapii jest możliwa – i co najważniejsze – skuteczna.
Jaka jest forma terapii online?
Psychoterapia przez Internet może przybierać różne formy, zarówno pod względem metody połączenia, jak i liczby uczestników czy nurtu, w którym jest prowadzona. Konsultacje online najczęściej prowadzone są “na żywo”, czyli poprzez narzędzie pozwalające na połączenie w czasie rzeczywistym. Taka wideorozmowa wygląda podobnie jak spotkanie w gabinecie. Natomiast w ostatnim czasie, przede wszystkim dzięki rozwojowi sztucznej inteligencji, popularne stają się metody takie jak wymiana wiadomości lub czat z psychologiem lub botem. Ta forma wsparcia może być wyłącznie doraźna, np. w momencie silnego kryzysu, i nigdy nie zastąpi psychoterapii.
Jakie są rodzaje terapii online?
Obecnie bez trudu znajdziesz takie oferty pomocy jak: terapia małżeńska online, terapia grupowa online czy w końcu terapia niskopłatna online. Ta ostatnia nie różni się niczym od spotkań pełnopłatnych, jednak najczęściej jest prowadzona przez osobę w trakcie szkolenia, zdobywającą doświadczenia, lub przez specjalistów, którym zależy, aby ich usługi był szerzej dostępne, również dla osób, które ze względów finansowych nie mogą pozwolić sobie na opłacenie pełnopłatnych sesji.
Każdy psycholog/terapeuta online pracuje zgodnie ze swoim przygotowaniem i nurtem, w którym się szkolił. Dlatego można wymienić kilka rodzajów psychoterapii przez Internet.
Terapia psychodynamiczna
Psychoterapia psychodynamiczna (online i stacjonarnie) wywodzi się jeszcze od Freuda, jednego z ojców psychologii. Ta forma pomocy skupia się przede wszystkim na badaniu głębokich procesów psychicznych i mechanizmów obronnych oraz docieraniu do tego, co dla człowieka nie do końca świadome. Twierdzi się, że duża część obecnych trudności jest związana z konfliktami psychicznymi, które mogą mieć źródło w dzieciństwie. Terapia psychodynamiczna online dużą wagę przywiązuje do wczesnych relacji rodzinnych i ich wpływu na kształtowanie się osobowości dorosłej osoby.
Terapia poznawczo-behawioralna
Terapia poznawczo-behawioralna online polega przede wszystkim na identyfikacji negatywnych przekonań, myśli automatycznych, emocji i zachowań oraz pomocą klientowi/pacjentowi w zamianie ich na bardziej adaptacyjne i służące poprawie zdrowia psychicznego. Psychoterapia poznawczo-behawioralna online opiera się na założeniu, że procesy poznawcze oddziałują na to, co czujemy i jak się zachowujemy w danej sytuacji. Terapeuta wykorzystuje różne metody, np. ekspozycję czy dialog sokratejski, żeby wesprzeć osobę kliencką.
To dwa najbardziej znane nurty psychoterapeutyczne, ale warto pamiętać, że psychoterapia indywidualna online jest możliwa również w innych podejściach, np. Gestalt, ACT czy systemowym. Dodatkowo przez Internet mogą być prowadzone również inne procesy, dopasowane do trudności, z którą mierzy się dana osoba, jak chociażby: terapia dla współuzależnionych online, terapia rodzinna online czy terapia odwykowa online. Zawsze warto zapoznać się z doświadczeniem i przebytymi szkoleniami danego specjalisty.
Jak się przygotować do terapii online krok po kroku?
To naturalne, że przed wizytą u specjalisty może pojawić się stres, zwłaszcza jeśli jest to pierwsza terapia. Psycholog online doskonale zdaje sobie sprawę i wspiera klienta/pacjenta w tym procesie. Warto jednak przygotować się jeszcze przed rozpoczęciem konsultacji.
Znajdź odpowiednie miejsce
To ważne, by nikt nie przeszkadzał Ci podczas rozmowy z terapeutą. Najlepsza psychoterapia online to taka, podczas której możesz czuć się w pełni swobodnie. Czasami auto zaparkowane na parkingu będzie lepszą opcją niż dom pełen innych osób, które w każdej chwili mogą wejść do pokoju, w którym łączysz się z terapeutą.
Zadbaj o stabilne połączenie internetowe
Kolejna istotna sprawa to takie połączenie internetowe, które pozwoli na dobrą jakość audio i wideo. Większość narzędzi pozwala na sprawdzenie jakości jeszcze przed rozpoczęciem sesji. Pamiętaj, aby zapewnić sobie stabilne łącze internetowe, dzięki czemu terapia z psychologiem online przebiegnie bez zakłóceń.
Przygotuj się mentalnie
Zaplanuj swój dzień w taki sposób, by na 10-15 minut przed terapią móc wygodnie usiąść, zrobić kilka oddechów i nastawić się na spotkanie. To czas, w którym możesz zapisać swoje pytania lub myśli, jeśli jakieś krążą Ci po głowie. Potraktuj to, jak chwilę spędzoną w poczekalni, mimo że spotykasz się ze specjalistą online. Terapia to wymagający proces – warto dać sobie moment spokoju przed jej rozpoczęciem.
Terapia online – jak przebiega pierwsza wizyta?
To, jak przebiega pierwsza wizyta u terapeuty, zależy od wielu czynników, np. nurtu psychoterapeutycznego, czy jest to terapia indywidualna, czy terapia par online, a także potrzeb samej osoby klienckiej. Pewne ramy są jednak podobne.
Po przywitaniu i sprawdzeniu jakości połączenia, terapeuta przedstawi się i zapyta, co Cię do niego skierowało oraz czego oczekujesz od terapii. Następnie specjalista zapyta o Twoją historię życiową i medyczną, m.in. o styl życia, związki, ważne wydarzenia z przeszłości, problemy zdrowotne oraz doświadczane objawy. Wszystkie te pytania mają na celu ustalenie celu terapii i metod, które mogą pomóc w rozwiązaniu Twoich trudności. Przez całe spotkanie masz prawo zadawać pytania i wyrażać swoje wątpliwości. Jeśli zdecydujesz się kontynuować sesję z danym terapeutą, na tej lub kolejnej wizycie zawrzecie kontrakt terapeutyczny, który będzie określał ramy terapii, takie jak cel, częstotliwość spotkań czy kwestię poufności.
Terapia psychologiczna online – komu może pomóc?
Bez względu na to, z czym się mierzysz, możesz skorzystać z formy wsparcia, jaką jest terapia online. Psycholog-psychoterapeuta pracuje z osobami, które doświadczają trudności takich jak:
- zaburzenia lękowe, np. fobia społeczna, ataki paniki, przewlekły lęk;
- ADHD u dorosłych;
- depresja (terapia online polecana dla zaburzenia depresyjnego to terapia behawioralna online);
- PTSD i zaburzenia adaptacyjne;
- silny stres i kryzysy życiowe, np. rozwód, utrata pracy;
- wypalenie zawodowe;
- problemy w relacjach;
- uzależnienie behawioralne lub od substancji (zalecana jest terapia alkoholowa online);
- myśli samobójcze, samookaleczenia;
- zaburzenia osobowości (np. zaburzenie osobowości borderline, w którym może być pomocna terapia dialektyczno-behawioralna online).
Terapia online – czy ma sens?
Wiele osób przed umówieniem wizyty zastanawia się, czy psychoterapia online jest skuteczna. Badania naukowe pokazują, że tak! Terapia indywidualna online sprawdza się np. w przypadku PTSD (Simon i in., 2019), uzależnień (Gainsbury i Blaszczynski, 2011) czy zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego (Andersson i in., 2014). Dodatkowo wyniki badań wskazują, że przymierze terapeutyczne, czyli współpraca nawiązująca się między terapeutą a osobą kliencką, może być tak samo silne i skutecznie zawarte co w przypadku terapii stacjonarnej (Cook i Doyle, 2004).
Warto pamiętać, że możliwa jest także psychoterapia par online czy psychoterapia grupowa online. Powstaje coraz więcej grup terapeutycznych prowadzonych przez Internet i przeznaczonych dla osób z różnymi trudnościami, np. zmagających się z przewlekłą chorobą czy żałobą.
Jak umówić się na terapię online z Wszędzie Ważne?
We Wszędzie Ważne czeka na Ciebie empatyczny i zaangażowany psycholog online. Terapia w naszym kolektywie prowadzona jest w duchu terapii akceptacji i zaangażowania oraz terapii poznawczo-behawioralnej. Jeśli chcesz umówić wizytę u jednej z naszych terapeutek, Marty Dziekońskiej lub Oliwii Dudkowskiej, wejdź na stronę wszedziewazne.pl, wyszukaj specjalistkę, a następnie znajdź w jej kalendarzu wolny termin. Po wybraniu daty spotkania zostaniesz przeniesiony_a na bezpieczną stronę płatności przez Internet. Po umówieniu wizyty otrzymasz potwierdzenie e-mailowe.
Skorzystaj z terapii online – zdrowie psychiczne jest ważne w każdym zakątku świata!
Źródła:
Andersson, E., Steneby, S., Karlsson, K., Ljótsson, B., Hedman, E., Enander, J., Kaldo, V., Andersson, G., Lindefors, N., Rück, C. (2014). Long-term efficacy of Internet-based cognitive behavior therapy for obsessive-compulsive disorder with or without booster: A randomized controlled trial. Psychological Medicine, 44(13). https://doi.org/10.1017/S0033291714000543
Cherry, K. (2022). The Pros and Cons of Online Therapy. Pobrane z: https://www.verywellmind.com/advantages-and-disadvantages-of-online-therapy-2795225
Cook, J. E., Doyle, C. (2004). Working alliance in online therapy as compared to face-to-face therapy: Preliminary results. Cyberpsychology and Behavior, 5(2). https://doi.org/10.1089/109493102753770480
Frąckowiak-Sochańska, M., Hermanowski, M. (2020). Psychoterapeutki i psychoterapeuciw czasie pandemii. Raport z badań. Część pierwsza: marzec-wrzesień 2020. Wydział Socjologii UAM.
Gainsbury, S., Blaszczynski, A. (2011). A systematic review of Internet-based therapy for the treatment of addictions. Clinical Psychology Review, 31(3). https://doi.org/10.1016/j.cpr.2010.11.007
Hanley, T. (2020). Researching online counselling and psychotherapy: The past, the present and the future. Counselling and Psychotherapy Research, 21(3). https://doi.org/10.1002/capr.12385
Simon, N., McGillivray, L., Roberts, N. P., Barawi, K., Lewis, C. E., Bisson, J. I. (2019). Acceptability of internet-based cognitive behavioural therapy (i-CBT) for post-traumatic stress disorder (PTSD): a systematic review. European Journal of Psychotraumatology, 10(1). https://doi.org/10.1080/20008198.2019.1646092
Obraz autorstwa Freepik