Podczas trudnych momentów w życiu, doświadczania ciągłego stresu, lęku i smutku warto skorzystać z pomocy specjalistów od zdrowia psychicznego. Zarówno psycholog, jak i psychoterapeuta oferują pomoc w tym zakresie. Czym jednak się różnią i jakie mają uprawnienia?
Psycholog – kim jest?
Psychologiem jest osoba, która ukończyła 5-letnie jednolite studia magisterskie lub 3-letnie licencjackie i 2-letnie magisterskie na kierunku psychologia. Możliwa jest także przyspieszona forma studiów psychologicznych trwających 3,5 roku dla osób, które skończyły już inny, pokrewny kierunek. Po uzyskaniu dyplomu absolwent psychologii może przystąpić do stażu zawodowego np. w szpitalu psychiatrycznym pod nadzorem bardziej doświadczonego specjalisty.
Psycholog to specjalista, który rozumie istotę problemów i trudności w zakresie zdrowia psychicznego. Potrafi rozpoznać przyczyny trudnych emocji i problemów w relacjach. Ma wiedzę na temat tego, jak społeczeństwo wpływa na ludzkie zachowania oraz jak działają procesy myślowe. Rozumie również biologiczne i społeczne aspekty rozwoju człowieka.
Jakie uprawnienia ma psycholog?
Psycholog jest uprawniony do wydawania opinii psychologicznych, stawiania diagnoz, udzielania poradnictwa psychologicznego, a także planowania i wskazywania dalszego postępowania terapeutycznego. Może on także współpracować z innymi specjalistami, takimi jak psychiatra, psychoterapeuta, seksuolog, psychodietetyk w celu zapewnienia najlepszej ścieżki zdrowienia pacjentów. Wielu psychologów zajmuje się także prowadzeniem badań naukowych, tworzeniem poradników i artykułów, a także organizowaniem warsztatów profilaktycznych. Psycholog może także pracować w szkole, w różnych fundacjach czy organizacjach.
Jedną z dalszych ścieżek kształcenia psychologa może być specjalizacja z psychologii klinicznej. Obejmuje ona szerszą i bardziej szczegółową wiedzę o zaburzeniach psychicznych i ich leczeniu. Psycholog kliniczny jest wysoko wyspecjalizowaną osobą w przeprowadzaniu szczegółowych diagnoz oraz wydawaniu orzeczeń i opinii. Samodzielnie projektuje i wdraża ścieżkę leczenia dla pacjentów. Zazwyczaj pracuje w szpitalu psychiatrycznym. Często prowadzi też własne badania naukowe w zakresie psychologii klinicznej.
Specjalizacja z psychologii klinicznej obejmuje 2 lata kształcenia podstawowego oraz 2 lata kształcenia szczegółowego. Przyszły psycholog kliniczny może wybrać jedną z kilku dostępnych specjalizacji:
- psychologia kliniczna chorych z zaburzeniami psychicznymi
- psychologia kliniczna chorych somatycznie
- neuropsychologia kliniczna
- psychologia kliniczna dzieci i młodzieży
Inną drogą kształcenia dla psychologa może być także ukończenie 2-letnich studiów podyplomowych z seksuologii klinicznej. Ponadto, psychologowie mogą odbyć kursy doszkalające z zakresu psychologii biznesu, psychologii sądowej, psychologii transportu czy psychologii sportu.
Zobacz jakie są rodzaje terapii, ich przebieg i zasady.
Kiedy warto skorzystać z pomocy psychologa ?
Warto rozważyć wizytę u psychologa przy odczuwaniu obniżonego nastroju, przewlekłego stresu, ciągłego zamartwiania się, poczucia pustki czy głębokiego smutku. Takie odczucia mogą towarzyszyć trudnym sytuacjom życiowym, takim jak śmierć bliskiej osoby, utrata pracy, rozpad związku, ciężka choroba lub doświadczenie przemocy. Na konsultację psychologiczną warto udać się również, jeśli podejrzewa się u siebie objawy zaburzeń psychicznych. Konsultacja psychologiczna może okazać się także pomocna przy trudnościach wychowawczych, problemach w związku lub w rodzinie.
Podczas konsultacji psycholog udziela wsparcia, pomaga zrozumieć istotę problemów oraz wspólnie z klientem planuje dalszą ścieżkę radzenia sobie z trudnościami. Warto także skorzystać z konsultacji, gdy nie wiadomo, do jakiego specjalisty się udać. Psycholog może wskazać odpowiednią osobę lub zasugerować wykonanie konkretnych badań.
Psycholog online na emigracji.
Psychoterapeuta – jaką pomoc oferuje?
Psychoterpeuta oferuje pomoc przede wszytkim osobom doświdczajacym różnych objawów zaburzeń psychicznych i innych trudności psychologicznych. Wykorzystuje on naukowo sprawdzone techniki i metody, które mają na celu złagodzenie lub usunięcie objawów zaburzenia oraz ogólną poprawę funkcjonowania klienta w codziennym życiu.
Psychoterapia może okazać się pomocna dla osób, u których występują:
- stany depresyjne,
- zaburzenia lękowe,
- problemy ze snem,
- objawy chronicznego stresu
- problemy osobowościowe,
- uzależnienia
Rozpoczęcie psychoterapii jest rekomendowane dla osób, które mają już zdiagnozowane zaburzenia psychiczne lub podejrzewają ich objawy u siebie.
Psychoterapia ma na celu pracę nad utrwalonymi schematami myślenia i działania, które od dłuższego czasu mogą przyczyniać się do przeżywanych trudności. Psychoterapeuta oferuje również pomoc w przepracowaniu traumy i innych trudnych wydarzeń z życia. Podczas psychoterapii klient może nauczyć się jak sobie radzić z trudnymi emocjami. Osoba będąca w procesie psychoterapeutycznym lepiej poznaje siebie, odkrywa przyczyny swoich problemów i uczy się, jak sobie z nimi radzić.
Jakie uprawnienia ma psychoterapeuta?
Psychoterapeuta to osoba z odpowiednim wykształceniem, która ukończyła:
- studia medyczne lub magisterskie humanistyczne – najczęściej jest to psychologia lub pedagogika
- 4-letnie szkolenie z psychoterapii, akredytowane przez Polskie Towarzystwo Psychiatryczne lub Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Towarzystwa różnią się między sobą w wymaganiach do spełnienia przez kandydata. W Polsce istnieje bardzo wiele szkół psychoterapii i to właśnie one nadają specjaliście tytuł psychoterapeuty.
Osoba w trakcie całościowego szkolenia psychoterapeutycznego również może zacząć już pracę jako psychoterapeuta. Warunkiem jest ukończenie przynajmniej 2 roku kursu oraz praca pod stałą superwizją bardziej doświadczonego i wykwalifikowanego specjalisty. Po 5 latach stałej pracy jako psychoterapeuta, można starać się o certyfikat psychoterapeutyczny. Niezwykle istotnym elementem w doświadczeniu zawodowym psychoterpeuty jest staż kliniczny w placówce zajmującej się zdrowiem psychicznym. Niemniej ważną kwestię stanowi również odbycie psychoterapii własnej. Psychoterapeuta powinien także regularnie doskonalić swoje umiejętności poprzez superwizje, udział w konferencjach, szkoleniach oraz aktywne uczestnictwo w organizacjach zawodowych.
Psychoterapeuta jest uprawniony do stawiania diagnoz oraz wydawania zaświadczenia o uczestnictwu w psychoterapii. Specjalista, który nie ukończył studiów lekarskich nie może przepisywać pacjentom leków. Często psychoterapeutami są także psychologowie i lekarze psychiatrzy. Psychoterapeuta jest uprawniony do prowadzenia zarówno psychoterapii indywidualnej, jak i grupowej, a także terapii uzależnień.
Psycholog a psychoterapeuta – różnice
Podstawową różnicą między psychologiem a psychoterapeutą jest rodzaj wykształcenia i sposób oferowanej pomocy.
Warto udać się do psychologa w momencie przeżywania kryzysu, gdy potrzebuje się natychmiastowego wsparcia psychologicznego. Psycholog nie tylko diagnozuje problemy, ale także może doradzić w wyborze odpowiedniego nurtu psychoterapii czy konkretnego specjalisty.
Psycholog kliniczny skupia się przede wszystkim na bardzo szczegółowej diagnozie i rozpoznaniu przyczyn i mechanizmów tworzenia się zaburzenia psychicznego. Skupia się na doraźnej pomocy i zaplanowaniu odpowiedniej ścieżki leczenia.
Psychoterapeuta natomiast oferuje długofalowe oddziaływanie. Proces psychoterapii obejmuje cykliczne sesje, które pomagają w pracy nad zaburzeniami lub w lepszym poznaniu siebie – swoich schematów myślenia, przekonań oraz metod radzenia sobie. Psychoterapia z reguły jest znacznie dłuższym procesem niż poradnictwo psychologiczne. Podczas psychoterapii klient pracuje zazwyczaj “głębiej” nad swoimi trudnościami, niż podczas konsultacji psychologicznej. Oznacza to przepracowywanie swoich utartych schematów myślenia czy działania, rozmawianie o trudnych i traumatycznych wydarzeniach z przeszłości, poruszanie tematu swoich emocji i relacji. Psychoterapia może także przynieść trwalsze efekty, właśnie przez swój dłuższy i głębszy charakter oddziaływania.
Źródła:
Program specjalizacji w dziedzinie psychologii klinicznej. Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego (2023)
https://www.cmkp.edu.pl/wp-content/uploads/2023/08/006-Psychologia-kliniczna-program-podstawowy-2023-podpisane.pdf
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego Dz. U. 1994 nr 111 poz. 535 (1994)
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19941110535/U/D19940535Lj.pdf
Grafiki:
Obraz autorstwa freepik
Obraz autorstwa freepik
Obraz autorstwa freepik